To ostatnia chwila na zapis. Rekrutacja trwa do 21 listopada lub do wyczerpania miejsc. Każdy słuchacz otrzyma licencję do aplikacji IPET+, dzięki której oszczędzi aż 90% czasu na wypełnianiu dokumentacji.
Zapisz się
To ostatnia chwila na zapis. Rekrutacja trwa do 21 listopada lub do wyczerpania miejsc. Każdy słuchacz otrzyma licencję do aplikacji IPET+, dzięki której oszczędzi aż 90% czasu na wypełnianiu dokumentacji.
Zapisz się
Nieustanne powtarzanie zasłyszanych słów lub całych zdań przez dziecko może na początku nieco zaskakiwać rodziców i wychowawców, a czasem nawet niepokoić, szczególnie, gdy utrzymuje się dłużej niż w typowym rozwoju językowym. To zjawisko nosi nazwę echolalii i bywa źródłem wielu pytań w środowisku szkolnym. Najczęściej dotyczą one tego, jak pracować z dzieckiem z echolalią w klasie i jakie metody przynoszą najlepsze efekty. Warto przyjrzeć się bliżej temu zjawisku, ponieważ świadoma reakcja nauczyciela może realnie wpłynąć na komfort ucznia i rozwój jego komunikacji.
Echolalia to, najprościej mówiąc, automatyczne powtarzanie dźwięków, słów lub całych wypowiedzi, które zostały wcześniej usłyszane. Jak wygląda ona w praktyce? Przykładowo, zamiast odpowiedzieć na pytanie nauczyciela, dziecko może wielokrotnie powtarzać jego zdanie lub przywoływać cytaty i piosenki z bajek.
Zjawisko to występuje w dwóch formach. W przypadku echolalii natychmiastowej dziecko odtwarza słowa od razu po ich usłyszeniu. Echolalia odroczona pojawia się po dłuższym czasie, nawet po kilku dniach, i może zaskakiwać niespodziewanym powrotem zasłyszanej frazy.
Warto jednak pamiętać, że nie każde zachowanie tego typu jest zaburzeniem – pojawiająca się zwykle między 2. a 3. rokiem życia echolalia rozwojowa jest naturalnym etapem nauki języka. Powodem do niepokoju jest natomiast sytuacja, w której echolalia utrzymuje się dłużej i utrudnia codzienną komunikację.
W gabinetach specjalistycznych stawia się na metody wykorzystywane w terapii logopedycznej, które rozwijają mowę czynną i rozumienie języka. Ćwiczenia obejmują m.in. pracę z obrazkami, stopniowe przekształcanie powtarzanych słów w odpowiedzi oraz wprowadzanie gestów i symboli wspierających komunikację. Terapia echolalii nie polega na mechanicznym eliminowaniu zjawiska, lecz na uczeniu alternatywnych sposobów porozumiewania się.
A jakie metody pracy z dzieckiem z echolalią są stosowane w szkole? Pomocne jest zadawanie pytań, na które można odpowiedzieć jednym słowem, stosowanie stałych zwrotów podczas lekcji czy też włączanie powtarzanych fraz do rozmowy w taki sposób, aby rozwijać ich znaczenie. Praktyka pokazuje, że rutynowe schematy językowe pozwalają uczniowi czuć się pewniej, a jednocześnie otwierają drogę do stopniowego budowania własnych wypowiedzi.
Współpraca z logopedą i specjalistą, który ukończył studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki, daje szansę na spójny plan wsparcia, w którym nauczyciel pełni istotną funkcję – obserwuje, reaguje na postępy i modyfikuje metody pracy na bieżąco.
W przypadku echolalii pojęcie „leczenia” należy rozumieć jako długotrwałe wspieranie rozwoju komunikacji, a nie usunięcie samego zjawiska. Jak wyeliminować objawy echolalii? Przede wszystkim poprzez indywidualnie dobraną terapię, która obejmuje kilka poziomów pracy.
Na pierwszym etapie logopeda uczy dziecko rozumienia intencji komunikacyjnych. Pokazuje, że słowa nie służą wyłącznie powtarzaniu, ale mogą przekazywać potrzeby czy emocje. Kolejny krok to budowanie funkcjonalnych schematów językowych, np. „Chcę pić” zamiast powtarzania słowa „woda”. W praktyce stosuje się technikę tzw. podpowiedzi językowych, gdzie dorosły modeluje prawidłową odpowiedź, a dziecko stopniowo przejmuje inicjatywę.
Równie istotna jest rola szkoły. Nauczyciel, stosując krótkie polecenia, utrwalając rutynowe zwroty i dając czas na reakcję, wspiera to, co dzieje się w gabinecie logopedycznym. Z perspektywy praktycznej terapia echolalii nie polega na „wyciszeniu” dziecka, ale na konsekwentnym przekształcaniu powtarzanych fragmentów w narzędzie realnej komunikacji. Takie podejście zwiększa samodzielność ucznia i poprawia jego funkcjonowanie wśród rówieśników.
Echolalia rzeczywiście bywa często obserwowana u osób ze spektrum autyzmu, ale nie zawsze jest z nim tożsama. Warto więc podkreślić, że samo jej występowanie nie oznacza automatycznie ASD, a odpowiedź na pytanie, czy echolalia zawsze oznacza autyzm, jednoznacznie brzmi: nie. Może równie dobrze towarzyszyć opóźnionemu rozwojowi mowy, zaburzeniom neurologicznym, uszkodzeniom słuchu, a nawet pełnić funkcję mechanizmu redukującego napięcie emocjonalne u dziecka.
Dlatego tak ważna pozostaje dokładna diagnoza specjalistyczna, oparta na obserwacji dziecka w różnych sytuacjach i analizie całego jego rozwoju, a nie jednego zachowania. W pracy nauczyciela oznacza to uważne notowanie kontekstu, w jakim pojawia się echolalia, oraz współpracę z logopedą i psychologiem. Tylko takie podejście daje pełny obraz sytuacji i pozwala dobrać odpowiednią strategię wsparcia.
Chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na temat spektrum autyzmu i towarzyszących mu zaburzeń? Przeczytaj artykuł: Czym jest ASD?
Aby zostać specjalistą w dziedzinie leczenia echolalii, niezbędne jest ukończenie studiów logopedycznych. Zdobytą na nich wiedzę można natomiast uzupełnić za sprawą uczestnictwa w kursach, warsztatach i szkoleniach skierowanych do logopedów. Z kolei nauczyciele, którzy chcą przygotować się do prowadzenia zajęć z uczniami z echolalią, mogą zdobyć potrzebne kwalifikacje, dzięki studiom podyplomowym z logopedii prowadzonym np. w Instytucie Rozwoju Edukacji.
Kwestia echolalii w praktyce wychowawczej i edukacyjnej wiąże się z wieloma pytaniami – poniżej znajdziesz te, które padają najczęściej.
Echolalia to powtarzanie zasłyszanych wcześniej słów, zdań lub dźwięków. Może wynikać z naturalnego rozwoju języka, ale też towarzyszyć zaburzeniom, takim jak ASD, trudnościom neurologicznym czy opóźnieniom mowy.
Podczas pracy z dzieckiem z echolalią stosuje się ćwiczenia logopedyczne rozwijające mowę czynną, strategie dydaktyczne oparte na prostych pytaniach i powtarzalnych zwrotach oraz działania wspierane przez specjalistów z zakresu oligofrenopedagogiki.
W przypadku echolalii rozwojowej zwykle zanika ona około 3. roku życia. Jeśli jednak utrzymuje się w wieku szkolnym, wskazuje na potrzebę diagnozy i terapii.
Echolalia nie zawsze oznacza autyzm. Choć często występuje u osób z ASD, może mieć wiele innych przyczyn i wymaga indywidualnej analizy.
Wypełnij formularz i pobierz katalog studiów
